Κρατικός Προϋπολογισμός 2024: Αντίστροφης αναδιανομής, μεγαλύτερης ανισότητας & περισσότερης αδικίας

Αυτή την περίοδο λίγες μέρες πριν τις γιορτές, με βάση το κοινοβουλευτικό πρωτόκολλο πολλών κρατών, ψηφίζονται οι περισσότεροι κρατικοί προϋπολογισμοί για την επόμενη χρονιά. Κρατικός  προϋπολογισμός αποκαλείται, ο τυπικός νόμος με τον οποίο προσδιορίζονται τα εκτιμώμενα έσοδα και έξοδα του κράτους, για κάθε οικονομικό έτος. Είναι δεσμευτικός, λεπτομερής και έχει διάρκεια ενός έτους.

Οι κρατικοί προϋπολογισμοί αποτυπώνουν την πολιτική βούληση των κυβερνήσεων

Όσο και να  ψάξει κανείς στα βασικά μεγέθη του κρατικού προϋπολογισμού 2024, μετά βίας βρίσκει κανείς ψήγματα  ειλικρίνειας, αντιθέτως διαπιστώνει κυνικές προθέσεις.

Μετά από τέσσερα χρόνια στις περισσότερες χώρες του ανεπτυγμένου κόσμου, οι προϋπολογισμοί του 2024 είναι οι πρώτοι που συντάσσονται σε συνθήκες σχετικής «κανονικότητας», δηλαδή αφότου η πανδημία, η ενεργειακή και η πληθωριστική κρίση έχουν κλείσει τον κύκλο τους και υποτίθεται πως εκφράζουν την πρόθεση των κυβερνήσεων να αποκαταστήσουν τις μεγάλες ανισορροπίες.

Επομένως, ο προϋπολογισμός του 2024 είναι ο πρώτος της Ν.Δ. του «41%», σε συνθήκες σχετικής «κανονικότητας».

Τα βασικά μεγέθη του προϋπολογισμού

Η κυβέρνηση προβλέπει για το 2024 μεγέθυνση του ΑΕΠ κατά 3% σε σταθερές τιμές. Πρόκειται για ένα στρεβλό μοντέλο δήθεν «ανάπτυξης», καθώς βασίζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στη φούσκα των ακινήτων, τις κινητές αξίες, τις συμμετοχές, τον τουρισμό και την εστίαση. Παράλληλα, θέτει ως στόχο για το 2024 την επαναφορά σε ογκώδες πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 2,1% του ΑΕΠ, σύμφωνα με τους στόχους του Προγράμματος Σταθερότητας.

Αυτό σημαίνει ότι θα “φορτωθούμε στις πλάτες μας” ακόμα 5 δισ. ευρώ, μέσω περαιτέρω φορολόγησης και περικοπών στις κοινωνικές δαπάνες, που θα προστεθούν στο πρωτογενές πλεόνασμα των 2,5 δισ. € ή 1,1% του ΑΕΠ φέτος.

Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση εκτιμά ότι ο ρυθμός της ιδιωτικής κατανάλωσης θα μειωθεί κι άλλο το 2024 σε μόλις 1,6%, έναντι 2,5% το 2023 και 7,8% το 2022 και της δημόσιας θα παρουσιάσει μείωση (-1,3%). Επιπροσθέτως, η περαιτέρω αδυναμία των εξαγωγών (ρυθμός αύξησης 6,3% το 2024 από 2,7% φέτος) με παράλληλη αύξηση των εισαγωγών κατά 4,5%, δεν οδηγεί σε αποκλιμάκωση του ελλείμματος εμπορικού ισοζυγίου, καθιστώντας ακόμα πιο επισφαλή την προσδοκώμενη ανάκαμψη.

Το πλέον αντιπροσωπευτικό του στρεβλού, αντικοινωνικού μοντέλου ανάπτυξης της χώρας, συνίσταται στην πρόβλεψη για σημαντική αύξηση των επενδύσεων (Ακαθάριστος Σχηματισμός Παγίου Κεφαλαίου) στο 12,1% το 2024 έναντι 8,3% εφέτος και ενώ η κυβέρνηση είχε προϋπολογίσει πέρυσι αύξηση 16%, αλλά ταυτόχρονα προβλέπει περαιτέρω μείωση του ρυθμού απασχόλησης και διατήρηση του ποσοστού ανεργίας στα ίδια, υψηλά επίπεδα!

Αυτή η αντίφαση, από τη μια να αυξάνονται οι «επενδύσεις» αλλά αυτό να μην έχει αντίκρυσμα στην απασχόληση, έχει μια πολύ απλή εξήγηση: δεν πρόκειται για παραγωγικές επενδύσεις που αυξάνουν την απασχόληση, αλλά για παρασιτικές τοποθετήσεις κεφαλαίου, δηλαδή συμμετοχές, αγορές ακινήτων προς εκμετάλλευση –golden visa και συνεπαγόμενα airbnb– οι οποίες έχουν μηδενική συσχέτιση με την απασχόληση και αρνητική όσον αφορά το στεγαστικό πρόβλημα, συμβάλλοντας καθοριστικά στη φούσκα των ακινήτων.

Ωστόσο, ακόμα κι έτσι, δεν κατορθώνει να κρύψει ότι επιφυλάσσει αφενός ακραία λιτότητα και φτωχοποίηση των πολλών, μέσω της ακρίβειας, των περικοπών και της φορολογικής αφαίμαξης και αφετέρου, πλουσιοπάροχες επιδοτήσεις στους ολιγάρχες-μετόχους της.

Ο Π/Υ του 2024 επιτρέπει στην κυβέρνηση να πει τι θέλει να κάνει με τα 63 δισ. ευρώ έσοδα, που θα εισπράξει του χρόνου από τους φορολογούμενους. Στα κρατικά έσοδα η αναλογία είναι 55,5% έμμεσοι και 44,5% άμεσοι φόροι. Οι έμμεσοι φόροι, όπως είναι ο ΦΠΑ και οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης, είναι οι πιο άδικοι, επειδή βαρύνουν τον φτωχό και τον πλούσιο χωρίς διάκριση.

Οι αροθμοί -ονομαστικοί και πραγματικοί- του νέου προϋπολογισμού, που ψηφίστηκε την Κυριακή (17/12), αποκαλύπτουν ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν έχει πρόθεση να προσθέσει ούτε ένα ευρώ στις κοινωνικές δαπάνες: 

• για τη δημόσια υγεία μετά το σοκ της πανδημίας
• για τη δημόσια παιδεία, που πορεύεται με ρεκόρ αναπληρωτών
• για την πρόνοια, που οι δαπάνες της μειώνονται κατά το 1/3.

Είναι ξεκάθαρα θέμα επιλογής και η  κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν αφήνει αμφιβολίες με ποιους και εναντίον ποιων είναι.

Να συμφωνήσουμε, ότι ανάπτυξη δεν είναι απλά η μεγέθυνση του ΑΕΠ, αλλά είναι η βελτίωση της συλλογικής ευημερίας, μέσα απ την παραγωγή υψηλής προστιθέμενης αξίας και τέλος την δίκαιη κατανομή του πλούτου.

Ιδιαίτερα σ´αυτη την εποχή που μαστίζεται από συνεχιζόμενες κρίσεις, το μεγάλο στοίχημα των κοινωνιών είναι να μείνουν ανθεκτικές απέναντι στις κρίσεις και αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς σοβαρές οικονομικές πολιτικές, οι οποίες:

• Θα συμβάλουν στην αντιμετώπιση  της κλιματικής  κρίση και θα εστιάσουν παράλληλα στην βιώσιμη ανάπτυξη
• Θα ενισχύσουν την κοινωνική δικαιοσύνη και την καταπολέμηση των ανισοτήτων
• Θα προασπιστούν το  κράτους δικαίου
• Θα αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις για τους νέους και το μείζον θέμα του στεγαστικού
• Θα στηρίξουν την δημόσια υγεία και παιδεία
• Θα συμβάλουν στην  αντιμετώπιση του ρατσισμού και την προώθηση μιας δίκαιης ευρωπαϊκής συμφωνίας μετανάστευσης και ασύλου, ώστε να μην έχουμε ξανά τραγωδίες στην Μεσόγειο.

Τέλος, η άμεση κατάπαυση πυρός στη Γάζα, καθώς και η επικράτηση της ειρήνης στη βάση του διεθνούς δικαίου στην Ουκρανία, αποτελούν απαραίτητα συστατικά ανθεκτικότητας και ευημερίας.

Τα παραπάνω δεν τα υπηρετεί η πολυδιάσπαση και ο πολυκερματισμός των προοδευτικών δυνάμεων, αντιθέτως  ανοίγουν το δρόμο για την εδραίωση των συντηρητικών δυνάμεων στη διακυβέρνηση, αλλά και για την εδραίωση της ηγεμονίας των ιδεών της Ακροδεξιάς στις ευρωπαϊκές κοινωνίες.

Χρέος κάθε προοδευτικού πολίτη στην χώρα είναι να εργασθεί για να ενωθούν όλες οι θετικές παραδόσεις του αριστερού και προοδευτικού κινήματος σε κοινή δράση ενάντια στις νεοφιλελεύθερες μεροληπτικές πολιτικές.